یـک گـام تـا دندانپزشکـی دیجیتـال

ایمپلنت که در چند سال اخیر رواج بسیاری در کشور داشته است، به دنبال خود تکنولوژی و دستگاه‌هایی را آورد که البته اکنون در ایران آنطور که باید رواج ندارد. با این حال تا حدودی می‌توان دید که در سال‌های اخیر این دستگاه‌ها و نرم‌افزار‌ها از جمله دستگاه‌های CAD/CAM رشد بیشتری داشته‌اند. رئیس اداره تجهیزات دندانپزشکی سازمان غذا و دارو معتقد است که با رواج این نرم‌افزار‌ها و دستگاه‌ها دقت کار افزایش یافته است.

محمد مهدی گلاب‌گیران، رئیس اداره تجهیزات دندانپزشکی سازمان غذا و دارو، درباره دستگاه‌های موجود برای ایمپلنت می‌گوید: «تکنولوژی‌های جدید در ایمپلنت، نرم‌افزارهایی هستند که به دندانپزشک کمک می‌کند که با چه شدتی و در چه زاویه‌ای کار کند. این دستگاه بر اساس الگویی که دارد، پروتز نهایی را می‌سازد.»

او با تاکید بر اینکه در چند سال اخیر دستگاه‌های کد‌کم (Cad/Cam) رواج بیشتری داشته‌اند، می‌گوید: «دستگاه‌های کد‌کم، دستگاه‌هایی هستند که در ساخت پروتز استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها هم در مطب‌های دندانپزشکی به صورت خاص و هم در لابراتوار‌ها وجود دارند.»

رئیس اداره تجهیزات دندانپزشکی سازمان غذا و دارو ادامه می‌دهد: «دستگاه‌های دیگری هم در خصوص ارتودنسی وجود دارند که شکل‌های سه بعدی محیط دهان را الگوبرداری می‌کند، که البته تعداد این دستگاه‌ها خیلی کم هستند.»

گلاب گیران درباره هزینه‌ دستگاه‌های کدکم می‌گوید: «این دستگاه‌ها به دلیل قیمت بالا، درخواست زیادی ندارند. در حال حاضر در ایران حدود ۸ دستگاه از این نوع وجود دارد که بیشتر تولید کشورهای اروپایی به خصوص آلمان هستند.»

او در پاسخ به اینکه در دوره پساتحریم وضعیت واردات این دستگا‌ه‌ها چگونه خواهد بود، می‌گوید: «در این دوره امکان پایین آمدن قیمت وجود دارد اما نه در حد قابل توجهی.»

ساخت روکش بدون قالب‌گیری
دکتر محمدرضا کریمی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی آزاد، درباره تاثیر تکنولوژی‌های دیجیتال در ایمپلنت می‌گوید: «با استفاده از این نرم‌افزارهای مخصوص، اسکن‌هایی از استخوان بیمار گرفته می‌شود که محل و جای ایمپلنت را طراحی می‌کند و به عنوان یک راهنما، در زمان جراحی مسیر دریل‌کردن را به جراح نشان می‌دهد.» او افزود: «در بعضی از محل‌ها شیار‌ها با قطرهای مختلف ساخته می‌شود که حتی جراح هم امکان آن را ندارد که از این مسیر‌ها منحرف شود.»

دکتر کریمی درباره کاربرد این نرم‌افزار‌ها توضیح می‌دهد: «در حال حاضر هیچ‌یک از نرم‌افزارهای موجود، صد درصد نیستند و ممکن است خطاهایی داشته باشند. با این حال اگر درست به کار برده شوند، در افرادی که شرایط خاصی دارند یا تمایلی به جراحی ندارند، می‌توان بدون باز کردن لثه ایمپلنت‌هایشان کار گذاشته شود.»

همچنین تکنولوژی دیجیتال در زمینه ساخت پروتزهای متکی بر ایمپلنت‌، زمانی که ایمپلنت ساخته‌شده و شرایط قالب‌گیری فراهم است، می‌تواند قالب‌گیری را انجام دهد. این عضو هیئت‌علمی معتقد است با استفاده از این نرم‌افزار‌ها دندانپزشک دیگر نیازی به استفاده از قالب‌گیری معمولی ندارد. او می‌گوید: «زمانی که ایمپلنت ساخته می‌شود، با استفاده از اسکنرهای داخل دهانی که امروزه بیشتر مورد توجه هستند، دندانپزشک به جای روش‌های قالب‌گیری معمولی، اسکنر را روی ایمپلنت می‌بندد و اسکن می‌گیرد. همراه با این اسکن رابطه استخوان فک بیمار نیز اسکن می‌شود که از نرم‌افزار مربوطه به لابراتوار منتقل می‌شود.» کریمی افزود: «در واقع آن پرینترهای سه‌بعدی این اطلاعات را به صورت فیزیکی در می‌آورند و قالب را تهیه می‌کنند. بر اساس این اسکن روکش بیمار نیز بدون قالب‌گیری ساخته می‌شود. این اسکن نقاط تماس با دندان‌های کناری و روبرو را طراحی می‌کند؛ به طوری که دندانپزشک کمترین کار را انجام می‌دهد.»

امروزه روش دیگری که در بسیاری از کشورهای دنیا انجام می‌شود، ترکیبی از استفاده از هردو روش سنتی و دیجیتال است. در این روش دندانپزشک قالب‌گیری را به روش معمول انجام می‌دهد و بقیه مراحل آن وارد بخش دندانپزشکی دیجیتال می‌شود. کریمی معتقد است که این روش‌ها در آینده پیشرفت‌های خوبی خواهد داشت. او می‌گوید: «روش‌های دندانپزشکی دیجیتال روز به روز در حال پیشرفت است ولی هنوز متخصصین یک‌سری محدودیت‌ها دارند که بتوانند قالب‌گیری معمولی را کنار بگذارند و هنوز به آنجا نرسیدند که اعتماد صد درصد کنند اما جای پیشرفت خوبی خواهد داشت.»

او درباره قیمت این دستگاه‌ها می‌گوید: «ابتدا هر دستگاه جدید به نظر مقرون به صرفه نمی‌آید. مشابه آن ایمپلنت‌ها که در گذشته لوکس تلقی می‌شدند و فقط افراد محدودی می‌توانستند آن را انجام دهند اما اکنون مورد مصرف عموم است. زمانی که محدودیت‌های مالی کم شود، خرید این تجهیزات برای دندانپزشکان نیز به صرفه‌تر خواهد بود.»

منبع: روزنامه سپید

کتاب مرتبط در این زمینه با عنوان "Computer-Guided Applications for Dental Implants, Bone Grafting, and Reconstructive Surgery" از این صفحه قابل مشاهده و خریداری میباشد.