دانستن این که چه می خواهی اولین گام رسیدن به آن چیز است . " لوییس هارت"
پایین آمدن تیراژ کتاب‌ها و اقبال کم مردم به خرید آن‌ها که انتشار کتاب‌های الکترونیک هم به آن دامن زده است، گله همیشگی ناشرینی است که حفظ جایگاه خود را در بازار کتاب، با مشکلات و سختی‌های زیادی توأم می‌دانند. حال اگر مخاطب ناشرین یک جامعه کوچک‌تر باشند، قطعاً سرمایه‌گذاری بر روی کتاب با مشکلات و خطرات بیشتری همراه می‌شود. موسسه رویان پژوه یکی از مؤسسات انتشاراتی است که فعالیت خود را به چاپ کتاب‌های تخصصی دندانپزشکی منحصر کرده است. بنابراین به مناسبت هفته کتاب، بر آن شدیم تا با سید امین امامی زاده، مدیرعامل این انتشارات، درباره مشکلات حوزه نشر و کار تخصصی در حوزه دندانپزشکی، گفتگویی داشته باشیم که در ادامه می‌خوانید...
جناب امامی‌زاده! تحصیلات شما در حوزه علوم پزشکی نبوده است، پس
چه شد که به نشر کتاب‌های علوم پزشکی و به خصوص دندانپزشکی وارد شدید؟
خیر. رشته تحصیلی من مهندسی چاپ و نشر است. من پیش از این با جهاد
دانشگاهی دانشگاه علوم پزشکی ایران همکاری فرهنگی داشتم و از آنجایی که
یکی از دانشکده‌های توان‌بخشی این دانشگاه، کتاب‌فروشی نداشت، در آن
کتاب‌فروشی پزشکی تأسیس کردم. بعد از مدتی وارد همکاری با انتشارات شایان
نمودار شدم و از آنجایی که احساس کردم حوزه نشر تخصصی دندانپزشکی، جای کار
بیشتری دارد، با توجه به سابقه کتاب‌فروشی که داشتم و همچنین همکاری با
انتشارات شایان نمودار، به دنبال نیاز بازار، به فکر تأسیس انتشارات جدید
با این موضوع افتادم و سال ۸۸ انتشارات رویان پژوه را تأسیس کردم.
اما انتشارات رویان پژوه ابتدا کار خود را با کتب تخصصی دندانپزشکی شروع نکرد.
در اصل این انتشارات ابتدا با هدف انتشار کتاب‌های تخصصی علوم
پزشکی، علوم اعصاب و دندانپزشکی کار خود را آغاز کرد، اما دندانپزشکی
برای من اولویت داشت.
چرا به سمت چاپ و نشر صرف کتاب‌های دندانپزشکی رفتید؟ آیا کار در این حوزه را سهل‌تر یافتید یا برای شما مزایای بیشتری داشت؟
دلیل این تمایل، این بود که چاپ و نشر در حوزه علوم پزشکی اشباع
شده بود، اما در دندانپزشکی، بیشتر کتاب‌های مرجع در بازار به چشم می‌خورد
و کتاب‌های تخصصی کمتر چاپ می‌شد. برای مثال، در رشته اندو، به غیر از
کتاب‌های مرجع، یکی، دو کتاب تخصصی بیشتر در بازار موجود نبود، اما در حال
حاضر، انتشارات ما ۵ ، ۶ کتاب غیر رفرنس دارد.
قطعاً برای حفظ جایگاه خود در بازار، سختی‌های زیادی را متحمل
شده‌اید، قدری از موانع موجود و نکات مهم برای حفظ کیفیت کار یک انتشارات
می‌گویید؟
مهم‌ترین سختی ما، حفظ زمان‌بندی و بزرگترین مشکل ما، نرسیدن به
موقع کتاب است. البته باید بگویم مهم‌ترین اصل برای انتشارات ما، با حوصله
کار کردن برای حفظ کیفیت بود.
باید گفت هنر یک انتشارات، استفاده از علم اساتید صاحب نظر در هر رشته است.
حال پس از اینکه نوشته‌های این اساتید با موضوعی خوب و قلمی روان روی کاغذ
بیاید، کار ناشر شروع می‌شود که می‌تواند با صفحه آرایی زیبا و استاندار،
تصاویر با کیفیت بالا، درج فهرست کتاب و منابع و چاپ خوب، کتابی تهیه کند
که مورد توجه مخاطبین قرار گیرد.
با توجه به اینکه همیشه ادعا می‌شود اقبال ایرانیان نسبت به
کتاب و کتاب‌خوانی چندان زیاد نیست، به‌عنوان ناشری که بازار هدف آن، جامعه
محدودی است، برای برگرداندن هزینه‌های خود با مشکل مواجه نیستید؟
کتاب‌های کاربردی و کلینیکی حوزه دندانپزشکی در ایران بسیار
پرمخاطب هستند. اما متأسفانه در حال حاضر کتاب‌های الکترونیکی به معضلی
برای وزارت ارشاد و ناشرین تبدیل شده‌اند. چرا که اکثر افراد قبل از اینکه
یک کتاب را خریداری کنند، به دنبال نسخه الکترونیک آن هستند و شاید هم
دلیل، این باشد که نمی‌دانند این کار غیرقانونی است. چه قدر بهتر است حداقل
کتاب‌های فارسی را بخریم و کپی نکنیم تا به اساتیدمان احترام بگذاریم و به
رونق بازار نشر کشور کمک کنیم.
منفعت‌طلبی، اتهامی است که عمدتاً به ناشرین بخش خصوصی وارد می‌شود. آیا این تصور، یک توهم است؟ در مقابل آن چه دفاعی دارید؟
من نمی‌پذیرم که ناشرین بخش خصوصی منفعت‌طلب هستند، چرا که اساتید
از دور به حوزه چاپ و نشر نگاه می‌کنند. تعدادی از اساتید پیشکسوت در دهه
اخیر، پس از چاپ اولین کتابشان و از آنجایی که سود کلانی که توقع داشتند را
از ناشر دریافت نکردند مجوز نشر گرفتند، اما وقتی با سختی‌های این کار
مواجه شدند، فعالیت خود را متوقف کردند.
گاهی نویسندگان گمان می‌کنند که تمام قیمت پشت جلد، سود ناشر است، اما
هزینه‌های توزیع و چاپ و تبلیغ و غیره، بخش نهان کار است و از طرف دیگر،
گاه می‌بینیم که حتی در کنگره‌های تخصصی هم، یک کتاب جدید با موضوع مرتبط
با کنگره به فروش نمی‌رود و دانشجویان هم که تا زمانی که استادشان کتابی را
توصیه نکرده باشد، خریداری نمی‌کنند.
انتشارات رویان پژوه در حال حاضر چند عنوان کتاب دارد؟
این انتشارات در چند سال اخیر از دید آمار خانه کتاب براساس
عناوینی که برای اولین بار چاپ شده‌اند، پرکارترین ناشر در حوزه
دندانپزشکی بوده و در حال حاضر بیش از ۳۰۰ عنوان کتاب دارد.
آیا هم‌اکنون حرکت رو به رشد دارید یا با افول و رکود مواجه هستید؟
ما پرکار هستیم و کار خود را با انگیزه ادامه می‌دهیم، چرا که
مخاطبینمان در بیشتر موارد از ما استقبال گرمی داشته‌اند. البته این پرکار
بودن از نظر مؤلفین به سوددهی بالا تعبیر می‌شود، اما رونق یک بنگاه، ربطی
به میزان فعالیت آن ندارد، بلکه تعدادی از بنگاه‌های اقتصادی، در حال
مقاومت اقتصادی هستند یا به اصطلاح صورت خود را با سیلی سرخ نگاه می‌دارند.
در ضمن من در حال رفع موانع موجود در حوزه نشر هم هستم، برای مثال تنها
ناشری هستم که تلاش می‌کنم اعمال قانون کپی‌رایت را فرهنگ‌سازی کنم و این
کار را هم با خریدن لایسنس چند کتاب خارجی شروع کردم.
چاپ کتب مرجع ملی چه تأثیری بر روی بازار شما به عنوان انتشارات تخصصی دندانپزشکی داشت؟
کتب ملی، یک پدیده ضرب‌الاجلی بود و حتی صندوق رفاه دانشجویان هم
برای توزیع آن‌ها تحت‌فشار بود که پس از مدتی، با مسئولیت خود و طی یک
قرارداد، بخشی از توزیع این کتاب‌ها را در سطح کشور به انتشارات ما واگذار
کرد.
در حال حاضر انگیزه و امیدواری من، سایر کتاب‌های مرجع و کتاب‌های کلینیکی و
تخصصی غیر رفرنس است. چرا که معتقدم قطعاً در کنار کتب مرجع ملی، کتب
دیگری هم به عنوان مرجع قرار خواهند گرفت.
آیا دولتی بودن این طرح، شائبه انحصارطلبی وزارت بهداشت در سود آن را ایجاد نمی‌کند؟
خیر. این کتاب‌ها با قیمت بسیار مناسبی عرضه شده‌اند و اصلاً قیمت
پشت جلد آن‌ها با هزینه‌های چاپ مطابقت ندارد. پس نمی‌توانیم بگوییم وزارت
بهداشت در این کار انحصارطلبی و سود خود را در نظر گرفته است. چرا که اگر
این کار به ناشرین بخش خصوصی واگذار می‌شد، قیمت این کتاب‌ها حداقل ۱ و
نیم برابر می‌شد.
منبع: دندانه
